VH-voorzitter Maurice Limmen (l) in gesprek tijdens een werkbezoek aan de Brightlands Chemelot Campus en Centre of Expertise CHILL van Zuyd Hogeschool.
Versterken van de regio was een groot thema tijdens de verkiezingscampagnes, zeker bij de politieke partijen die nu aan zet zijn. Het lijkt vanzelfsprekend dat hogescholen een spilfunctie vervullen als het gaat om de leefbaarheid en economische levensvatbaarheid van regio’s: ze zijn immers sterk verbonden met de regio, door onderwijs en onderzoek dat sterk verweven is in de samenleving. Maar die spilfunctie staat onder druk. Om uitholling te voorkomen, moet het werk van hogescholen in de regio beter gestut worden door de overheid.
Meer dan 80% van de hbo-afgestudeerden gaat werken in de regio waar zij zijn opgeleid. Hogescholen helpen duizenden bedrijven in het mkb te innoveren, in elke regio van Nederland. Onderzoeksgroepen rondom de huidige 700 lectoren hebben maar liefst 14.000 praktijkpartners in hun netwerk. Bij de 57 Centres of Expertise rondom onderzoekszwaartepunten van hogescholen zijn 4.000 midden- en kleinbedrijven aangesloten. De vraag naar praktijkgericht onderzoek, juist vanuit het mkb, groeit en groeit.
Een mooi voorbeeld van die grote regionale betekenis is het bloeiende Leiden BioScience Park, waar de Hogeschool Leiden in samenwerking met onder meer het bedrijfsleven, impulsen geeft aan de ontwikkeling van de beroepspraktijk in deze sector. Studenten doen volop mee aan het praktijkgerichte onderzoek, waardoor ze goed worden voorbereid op hun toekomstige beroep. Bovendien zijn de onderzoeksresultaten direct toepasbaar in de praktijk. Overal in Nederland werpen dit soort vormen van samenwerking in de regio steeds meer vruchten af.
Hbo-studenten maken deel uit van de ruggengraat van de regionale samenleving van morgen. Hogescholen zitten overal in Nederland, en overal in Nederland neemt de vraag naar praktijkgericht onderzoek toe. Het is pijnlijk vast te moeten stellen dat juist deze regionale spilfunctie van het hbo onder druk staat. Die rol is nog niet goed verankerd, en de financiering gaat vooral via projectsubsidies en tijdelijke regelingen. Ongeveer 40% van het budget voor het praktijkonderzoek is afkomstig uit tijdelijke projectsubsidies. Het schrijven van subsidieaanvragen is een arbeidsintensief proces dat ten koste gaat van de onderzoekscapaciteit. De afhankelijkheid van tijdelijke projectgebonden subsidies maakt het lastiger te investeren in de carrièrepaden van onderzoekers.
Dat de aanwezigheid van onderwijsinstellingen cruciaal is voor de leefbaarheid en economische levensvatbaarheid van de regio, blijkt ook uit het rapport ‘Elke regio telt!’, van de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur, Raad voor het openbaar bestuur en de Raad Volksgezondheid en Samenleving. Een voorbeeld hiervan is Zuyd Hogeschool in Limburg. In het Centre of Expertise Chemelot Innovation and Learning Labs (CHILL). Op de Brightlands Chemelot Campus, waarin ook het regionale mbo en de Universiteit Maastricht vertegenwoordigd zijn, koppelt CHILL leervragen van onderwijsinstellingen aan innovatievragen van start-ups, het mkb en grote bedrijven, met speciale aandacht voor circulariteit. Op deze manier heeft Zuyd Hogeschool een sleutelrol in het kennisecosysteem van de regio.
Als de politiek werk wil maken van de belofte van sterke regio’s, dan moet die structureel gaan investeren in de regionale functie van hogescholen. Hogescholen willen dat hun regionale beschikbaarheid en regionale taak vastgelegd worden in de Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek (WHW). Daarnaast moet er structurele financiering komen in plaats van de huidige wirwar aan tijdelijke subsidies. Dan kunnen hogescholen van grote betekenis blijven voor het verdienvermogen, de arbeidsmarkt en het maatschappelijk bindweefsel van regio’s.
Ik roep de nieuwe Tweede Kamer op: wees zuinig op onze hogescholen. Wees zuinig op onze bijna half miljoen studenten die zo belangrijk zijn voor de regio. Want goed opgeleide professionals in de regio’s betekent: meer kennis en gelijke kansen. Investeer daarom in een stabiele, duurzame basis voor het onderwijs en onderzoek aan hogescholen. Zo bouwen we samen aan een sterk Nederland.
Maurice Limmen, voorzitter Vereniging Hogescholen
Geplaatst als opinie-artikel in Trouw: Beroof de regio's niet van hun spil, de hogeschool