Hogescholen hebben de belangrijke opdracht jonge mensen op te leiden tot beroepsbekwame professionals. Dat doen ze door het verzorgen van modern onderwijs dat naadloos aansluit op de beroepspraktijk en het leren van hun studenten waar nodig te begeleiden en ondersteunen. Toch blijkt steeds weer dat het niet vanzelfsprekend is dat al hun inspanningen leiden tot succesvolle studieloopbanen. Veel studenten vallen voortijdig uit, gemaakte studiekeuzes worden herzien en de studieduur is vaak langer dan wenselijk wordt geacht. Talent komt zo niet goed tot zijn recht, wat nadelig is voor individu en samenleving.
Sterker nog: de laatste jaren was sprake van een dalend studierendement en oplopende studieduur. Voor de hogescholen is dat een signaal geweest om in te zetten op het keren van deze ontwikkeling en extra aandacht te geven aan de voorlichting en studiekeuze door aankomend studenten. Met heel veel inzet is door docenten en andere medewerkers van hogescholen op ongelooflijk veel plaatsen en manieren gewerkt om zo het studiesucces van hun studenten te verbeteren.
Project Kwaliteit en Studiesucces
Met het project Kwaliteit en studiesucces (looptijd: 2015 en 2016) zijn deze inspanningen in beeld gebracht en is intensieve kennisdeling tussen de hogescholen gerealiseerd. Zo zijn themabijeenkomsten congressen georganiseerd. Daarin kwam naar voren dat een aantal maatregelen om het studiesucces te bevorderen meer effect lijkt te hebben dan andere. In een aantal verdiepende studies is verkend wat succes- en faalfactoren voor deze maatregelen zijn. Zo leren we van elkaar en ontstaat een beeld van de kansen en belemmeringen om maatregelen breder in het onderwijs toe te passen. We zijn trots dat wij nu de volgende rapporten kunnen publiceren:
- 'Studiekeuzechecks binnen de G5' - Hogeschool Inholland;
- 'Bindend studieadvies, Intake en Matching bij Avans Hogeschool' - Avans Hogeschool;
- 'Evaluatieonderzoek studieloopbaanbegeleiding' - Saxion Hogeschool;
- 'Van leerling naar student' - Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (publicatie volgt z.s.m.).
Vincent Tinto
Het is bijzonder dat we de rapporten vooraf kunnen laten gaan door een publicatievan de eminente Amerikaanse onderwijskundige Vincent Tinto. Hij heeft niet alleen de keynote verzorgd tijdens het afsluitende congres van het project Kwaliteit en studiesucces dat op 8 december 2016 plaats vond bij de HAN. Tinto heeft ook nadrukkelijk gereflecteerd op de ontwikkelingen in het Nederlandse hbo en die toegevoegd aan zijn rijke oeuvre. In zijn publicatie pleit Tinto er voor dat opleidingen in het hoger onderwijs zich verplaatsen in de leefwereld van hun studenten om zo te begrijpen wat maakt dat ze succesvol zijn in hun studie. Zonder concessies te doen aan de kwaliteit van het onderwijs! Hij wijst erop dat steeds meer studenten een zodanige maatschappelijke druk ervaren dat dit wel ten koste moet gaan van de (mentale) ruimte om hun studie centraal te stellen. Opleidingen moeten zich daar rekenschap van geven, bijvoorbeeld in de organisatie van het curriculum en de begeleiding die zij studenten bieden.
Maatwerk
De onderzoeksrapporten geven een rijk beeld van maatregelen die hogescholen de afgelopen jaren hebben genomen om de kwaliteit te verhogen en vooral ook het studiesucces te stimuleren. Ze laten zien dat het allesbehalve eenvoudig is om de beoogde resultaten ook daadwerkelijk te realiseren. Het is vaker gezegd, maar onderwijs is geen koekjesfabriek waar je door wat met de ingrediënten te variëren voorspelbare andere koekjes kunt leveren. Wat bij een hogeschool voor de ene opleiding prima resultaten geeft, werkt bij andere opleidingen juist niet. Wat havisten aanspreekt, schrikt mbo’ers juist af. Enzovoort. Er moet dus met een groot aantal factoren rekening worden gehouden wil beleid gericht op het bevorderen van studiesucces kans van slagen hebben. Maatwerk is het toverwoord.
Effect
Toch lijkt het erop dat alle maatregelen van de afgelopen jaren wel effect sorteren. De meest recente cijfers laten een daling van de uitval in het eerste studiejaar zien. Ook het aantal studiewisselaars neemt licht af. Het zal de kunst zijn deze ontwikkeling te bestendigen. Met de kanttekening dat de uitval nooit nul zal zijn en niet per se negatief geduid hoeft te worden. En het wisselen van studie is onlosmakelijk verbonden met de oriënterende functie van de propedeuse.
Stimuleren
Met de publicaties willen we bijdragen aan een voortgaande zoektocht naar maatregelen die werken, en dat liefst op een zo efficiënte manier. De Vereniging Hogescholen zal de komende jaren de kennisdeling rond studiesucces dan ook blijven stimuleren.